Со Одлука на Европскиот парламент и Советот на Европската Унија, 2018 година беше прогласена за Европска година на културното наследство. Целта на оваа Европска иницијатива беше да го промовира значењето на Европското културно наследство и да ја зајакне свеста за заедничката европска историја и вредности. Под слоганот за Годината „Нашето наследство: каде минатото се сретнува со иднината“, се подвлече заложбата за подобро разбирање на минатото преку културното наследство, кое воедно овозможува и поглед кон иднината.
Европска година на културното наследство покри четири клучни теми што се однесуваат на културното наследство и тоа: вклученост, одржливост, зачувување и иновација. Преку овие теми, во земјите-членки на Европската Унија оваа година беа спроведени преку 11.500 настани и проекти на европско, национално, регионално и локално ниво, инволвирајќи 6.2 милиони жители на Европската Унија, особено деца и млади, со цел зајакнување на нивното знаење за културното наследство, но и за припадноста во поширокото Европско семејство.
Иако Република Македонија сè уште не е полноправна членка на Европската Унија и немаше обврска да ја спроведе одлуката на европските институции за спроведување на оваа целогодишна манифестација, сепак Управата за заштита на културното наследство го препозна значењето на дадените рамковни теми на Годината, кои се блиски и до нејзините заложби.
Оттука, стручни лица од Управата заштита на културното наследство изготвија национална програма на активности со кои и Република Македонија им се приклучи на земјите-членки на Европската Унија во прославувањето на вредностите и на македонското културно наследство како дел од европското. Во таа насока, во кампањата која ја водеше Управата, беа вклучени проекти и активности за популаризација на нашето, но европско културно наследство, негово приближување до пошироката јавност преку јавни презентации, промоции и едукативни настани за децата и младите, стручни настани (работилници, обуки) за вработените во институциите за заштита на културното наследство, но и за граѓанскиот сектор и локалните заедници.
Оваа програма на активности за одбележување на Европската година на културното наследство, беше спроведена под слоганот ,,Нашето наследство – Европска вредност!“ и мотото ,,Кон споделена одговорност за заштита на културното наследство“ .
Во рамките на оваа Програма беа спроведени вкупно 19 активности, од кои 15 беа спроведени во Македонија и тоа:
- Лансирање на Европската година на културното наследство 2018 во Македонија под мотото ,,Кон споделена одговорност за заштита на културното наследство“;
- Промоција на дигитализираниот филмски опус на еден од основоположниците на македонската кинематографија Бранко Гапо;
- Промоција на 15 нови изданија од едицијата ,,Најзначајните вредности на културното и природното наследство на Република Македонија“;
- Креативна работилница ,,Мартинките во Република Македонија – Традицијата во рацете на најмладите“;
- Серија настани за студентите ,,(Не)видливиот музеј“;
- Подарени публикации на библиотеката АЛ-БИ во с.Бабино по повод Свeтскиот ден на книгата и авторското право;
- Одбележување на стогодишнината од пробивот на Македонскиот фронт во Првата светска војна;
- Промоција на книгата ,,Антологија на македонското црковно пеење“ од Јане Коџабашија;
- Промоција на македонското издание на публикацијата ,,Бизнис план за рехабилитација на недвижни културни добра – Прирачник за изработка и спроведување“ и Работилница ,,Бизнис планирање за недвижно културно наследство“;
- Отворен ден со медиумите на локалитетот Плоча Миќов Град (Залив на коските) кај Градиште во Охрид, по повод отпочнување на нова археолошка кампања на подводни и дендрохронолошки истражувања;
- Меѓународна конференција ,,Валоризација на црквата Свети Ѓорѓи во Курбиново од XII век како културно наследство од посебно значење на патеката на културното наследство во 2018 година“ и иницијатива ,,Факел на културното наследство“;
- Промоција на зборник на трудови ,,Ѓурѓовден во Република Македонија“;
- Едукативен час ,,Го сакам и се грижам за моето културно наследство“ и промоција на специјално изработена наменска Боенка, за ученици од основните училишта;
- Едукативни проекции на филмскиот опус на браќата Манаки – првите сниматели на Балканот, за ученици од средните училишта, и
- Промоција на ,,Дигитални средини за дигитални културни вредности DIENDICURE“.
Додека 4 беа спроведени во делот на меѓународните активности во рамките на оваа иницијатива:
- Учество на меѓународната конференција ,,Културното наследство: За поодржлива Европа“ во Пловдив, Бугарија;
- Учество на првиот Европски самит за културно наследство во Берлин, Германија;
- Учество на меѓународна конференција ,,Верско наследство – европска оставнина за иднината“ во Париз, Франција, и
- Учество на завршната конференција на Европската година на културното наследство 2018 #EuropeForCulture во Виена, Австрија.
За потребите на Програмата, беа дизајнирани посебни промотивни материјали, а во текот на кампањата Управата лансираше и свој хаштаг #MacedoniaForCulture со кој фановите на социјалните мрежи имаа можност да споделуваат свои искуства и приказни поврзани со македонското културно наследство.
На крај, Европската година на културното наследство 2018 ја нагласи вредноста на културното наследство за општеството, неговиот придонес кон економијата, неговото значење за односите на ЕУ со остатокот од светот (културна дипломатија) и значењето на зачувувањето на културното наследство за идните генарации. На затворањето на оваа иницијатива во Виена, Австрија, беше презентиран Акциски план за културно наследство, настанат како резултат од сите активности реализирани во текот на Европската година на културното наследство и негова главна цел е воспоставување на заедничка насока за активности во областа на културното наследство на европско ниво, главно во однос на европските политики и програми. Овој план ќе им служи како инспирација на регионите и градовите во Европа и на организациите и мрежите при креирањето на сопствените активности и исто така, земјите-членки ќе бидат поканети да креираат слични акциски планови за културното наследство.
